Plaatsen gerestaureerde vijzel bij molen Tochmaland in Kollum
KOLLUM – Molen Tochmaland, een van de grotere windmolens van Friesland, werd in 1893 gebouwd voor de bemaling van de polder Tochmaland, ten noorden van Kollum. Tot 1946 ging dat op windkracht, daarna ging het waterschap over op electrische bemaling. Eerst met een apart gemaaltje, maar in 1997 werd een elektromotor in de molen geplaatst, zodat Tochmaland weer verantwoordelijk werd voor droge voeten in de polder. Wanneer de molenaar aanwezig is kan hij de electromotor uit bedrijf zetten, en de molen op de wind laten draaien.
De houten vijzel, geplaatst tijdens een molenrestauratie in 1981, begon vorig jaar kuren te krijgen. Uit één van de drie gangen van de vijzel raakte zo’n anderhalve meter van de duigen los. Wetterskip Fryslân regelde een noodpomp voor het bemalen van de polder en liet bouwbedrijf Kolthof de vijzel repareren. Toen begin dit jaar weer een stuk losraakte werd duidelijk dat de vijzel uit de molen gehaald moest worden en compleet gerestaureerd worden. Een hele operatie, want deze vijzel is nogal een gevaarte, met een diameter van 1,63 cm. Hij kan dan ook meer dan 1300 liter water per schroefomwenteling verzetten!
De vijzel heeft drie schoefgangen die om de as heen spiralen en het water van laag naar hoog moeten brengen. Het grootste deel van de schroefgangen is vervangen, balk voor plankje muurvast gezet, en daarna op maat geschuurd. Vakwerk van de molenmakers van Kolthof. Als het goed is kan de vijzel er weer een paar decennia tegen.
